Soorten verlof

Er zijn verschillende situaties waar u verlof voor kunt opnemen. Werknemers hebben het recht om verlof op te nemen. Er is ook duidelijk een verschil tussen verlof of vakantie opnemen. Het verschil is dat het recht op vakantie niet aan een gebeurtenis gekoppeld is. Als werknemer kunt u uw vakantie naar eigen wens plannen en invullen. U bouwt als het ware aanspraak op vakantie op. Verlof krijgt u van uw werkgever in bijzonder gevallen. In de Wet Arbeid en Zorg staat voor welk verlof u wel of niet betaald krijgt. Op deze pagina vindt u verschillende soorten verlof waaronder ook onbetaald verlof. Niet alle verlofvormen zijn opgenomen in de wet. Voor die gevallen dient u bijzonder verlof aan te vragen.

Op deze pagina vindt u verschillende soorten vormen van verlof. Bekijk deze verschillende soorten goed en kijk wat voor u van toepassing is. Kom niet voor onverwachtse verassingen te staan en kijk waar u recht op heeft.

Onbetaald en bijzonder verlof

Er zijn verschillende redenen waarom u onbetaald verlof wilt opnemen. Dit kan zijn omdat u moet zorgen voor een ziek kind of omdat u wilt reizen. Ouderschapsverlof en langdurend zorgverlof zijn opgenomen in de wet. De overige onbetaald verlof vormen niet. U kunt hiervoor in uw cao kijken voor de afspraken. Tevens zijn er situaties waarvoor u verlof wilt aanvragen die niet zijn opgenomen in de wet. Dit is bijzonder verlof. U kunt hierbij denken aan het bijwonen van een huwelijk of uw eigen verhuizing. Vaak staat hier wel wat over in uw cao.

Onbetaald verlof is het niet uitbetaald krijgen van uw salaris wanneer u verlof aanvraagt. Dit geldt echter niet voor alle verlofvormen. Bijzonder verlof, ook wel buitengewoon verlof kunt u aanvragen voor situaties die niet door de wet zijn geregeld. Hierbij kunt u denken aan bijvoorbeeld een verhuizing, begrafenis of huwelijk.

Gevolgen van onbetaald verlof

Als u onbetaald verlof opneemt zal uw inkomen dalen. Dit kan weer invloed hebben op uw pensioenregeling of andere toeslagen waarvoor u in aanmerking komt. Een ander gevolg is dat u geen vakantiedagen opbouwt tijdens onbetaald verlof. Hier is echter één uitzondering op. Wanneer u onbetaald verlof aanvraagt voor langdurend zorgverlof, dan bouwt u wel vakantiedagen op. Ook heeft u bij volledig onbetaald verlof geen recht op een uitkering bij ziekte, arbeidsongeschiktheid of werkloosheid. U bent tijdens onbetaald verlof niet verzekerd tenzij u hiervoor een vrijwillige verzekering voor de WIA en ziektewet afsluit. Een positief gevolg is dat u door het dalen van uw inkomen recht kunt hebben op kinderopvangtoeslag, huurtoeslag of zorgtoeslag. U dient te allen tijde uw inkomsten verandering door te geven aan de Belastingdienst. Ook kunnen uw studerende kinderen in aanmerking komen voor een tegemoetkoming in schoolkosten. Geef daarom ook aan DUO door dat uw inkomen is gedaald. DUO zal de wijzigingen zo snel mogelijk verwerken en u vervolgens laten weten voor welke tegemoetkomingen u in aanmerking komt.

Buitengewoon verlof

Doordat buitengewoon verlof niet door de wet geregeld wordt, moet u op een andere manier erachter komen wat voor mogelijkheden u heeft voor bijzonder verlof. Wat u kunt doen is uw cao, arbeidsovereenkomst of bedrijfsreglement raadplegen. Vaak staat hierin aangeven of u vrij kunt krijgen voor een huwelijk of andere omstandigheden. Wanneer het buitengewoon verlof niet duidelijk staat aangegeven in uw arbeidscontract, dan kunt dit aankaarten bij uw werkgever of u kunt naar personeelszaken gaan. Die weten u wel te vertellen wat de mogelijkheden zijn.

Het buitengewoon verlof geldt dus boven de wetregeling, maar moet wel voldoen aan de wettelijke verloven. Beide regelingen overlappen elkaar dus een beetje. Qua uitbetalen en de hoeveelheid verlofuren zijn de regels voor het bijzonder verlof ook anders, omdat hier niets over is vastgelegd in de wet. Dit staat vaak ook vastgelegd in het bedrijfsreglement. Wat ook fijn is om te weten is dat de werkgever de werknemer, tijdens afwezigheid in verband met een noodsituatie, niet kan ontslaan. Ook niet wanneer de werknemer pas achteraf toelicht waarom hij verlof heeft opgenomen.

Wanneer een werknemer verlof aanvraagt die niet is opgenomen in de cao of bedrijfsreglement, dan hoeft de werkgever dit verzoek niet verplicht goed te keuren. Echter, het getuigt wel van goede werkgeverschap wanneer u rekening houdt met het welzijn van uw werknemers. Zorg dat beide partijen tevreden zijn om zo ook de samenwerking te bevorderen.

Situaties voor bijzonder verlof

Hier vindt u een lijst met de meest voorkomende situaties van bijzonder verlof. Er staat tevens bij vermeld hoeveel dagen u hiervoor meestal vrij krijgt.

Eigen huwelijk – 2 dagen
Huwelijk broer, zus, ouder of kind – 1 dag
Ondertrouw van de werknemer – 1 dag
Overlijden van echtgenoot/partner of kind – Dag van overlijden tot en met de dag van de begrafenis/crematie
Overlijden van (schoon)ouder, grootouder, kleinkind, broer of zus, daaronder begrepen zwager of schoonzuster – 2 dagen
Verhuizing – maximaal 2 dagen per kalenderjaar

Nogmaals, de dagen kunnen afwijken per regeling. Kijk dus goed in uw arbeidsovereenkomst, cao of bedrijfsreglement, welke vorm van bijzonder verlof met bijbehorende dagen voor u van toepassing is.

Ouderschapsverlof

Ouderschapsverlof kunt u aanvragen wanneer u tijdelijk minder wilt werken om tijd te besteden aan uw kind. Het recht op ouderschapsverlof geldt voor beide ouders en u kunt het opnemen voor kinderen tot acht jaar.

Als ouder heeft u het recht om onder bepaalde voorwaarden ouderschapsverlof op te nemen. Zo heeft u als werknemer pas recht op ouderschapsverlof als u minstens een jaar bij dezelfde werkgever werkt. Ook moet het kind jonger dan acht jaar zijn. Beide ouders hebben het recht op ouderschapsverlof. Indien u meer kinderen heeft, dan kunt u voor alle kinderen afzonderlijk ouderschapsverlof aanvragen. Ook kunt u voor een adoptiekind, pleegkind of stiefkind ouderschapsverlof aanvragen. Dit kind moet echter wel bij u in huis wonen.

In overleg met uw werkgever kunt u het ouderschapsverlof spreiden. Er zijn verschillende voorwaardes waarvoor dit geldt. Dit geldt wanneer de werknemer in staat is om het verlof over een langere periode dan twaalf maanden uit te smeren, wanneer de werknemer meer uren verlof per week kan opnemen of wanneer de werknemer het verlof kan opsplitsen in maximaal zes gedeelten. Elk gedeelte moet minimaal een maand duren.

Verder kan een werkgever nooit ouderschapsverlof weigeren. De werkgever kan dit alleen doen wanneer hij het idee heeft dat het aangevraagde verlof ergens anders voor wordt gebruikt of wanneer het bedrijf in groot gevaar verkeerd. Ook krijgt u geen salaris voor de uren waarin u ouderschapsverlof opneemt. U kunt hierover wel afspraken maken met uw werkgever.

Ouderschapsverlof aanvragen

U moet als werknemer uw ouderschapsverlof schriftelijk aanvragen bij uw werkgever. Dit moet u minstens twee maanden voordat het verlof ingaat aanvragen. In de aanvraag moet duidelijk worden aangegeven op welke datum u het in wilt laten gaan, hoeveel verlof u wilt opnemen, op welke dag u het verlof opneemt en hoelang de verlofperiode gaat duren. In sommige gevallen heeft uw werkgever hiervoor een formulier. Deze afspraken liggen vast en alleen in bijzondere gevallen kunnen deze afspraken worden herzien.

Ouderschapsverlof berekenen

Sinds 1 januari 2009 is de duur van het ouderschapsverlof 26 maal het aantal contractuele werkuren per week. Indien u nog voor 1 januari 2009 ouderschapsverlof heeft aangevraagd, dan kunt u de duur van het ouderschapsverlof berekenen door de wekelijkse arbeidsuren te vermenigvuldigen met 13. U heeft dus bij de oude regeling slechts recht op dertien weken verlof.

Met ouderschapsverlof gaat u voor een periode van één jaar de helft van het aantal arbeidsuren werken. U krijgt dus een jaar lang verlof voor de andere helft. Aan de hand van een voorbeeld wordt dit wat duidelijker gemaakt. U heeft bijvoorbeeld een werkweek van 40 uur, dan krijgt u voor een duur van één jaar 20 uur per week ouderschapsverlof. U blijft gedurende dat jaar 20 uur per week werken.

U kunt het ouderschapsverlof dus als volgt berekenen: voor een arbeidscontact van 40 uur per week, kunt u in totaal 26 x 40 = 1040 uur ouderschapsverlof opnemen. Als uw arbeidsuren in uw arbeidsovereenkomst tijdens het verlof worden aangepast, dan zal dit ook effect hebben op het aantal verlofuren. Vanaf de wijzigingsdatum worden de verlofuren opnieuw berekend.

Indien u voor verschillende werkgevers werkt, heeft u bij al die werkgevers recht op ouderschapsverlof. Het aantal ouderschapsverlof uren waar u dan recht op heeft kunt u als volgt berekenen: U werkt voor de ene werknemer 10 uur per week en voor de ander werkt u 25 uur per week. Voor werknemer 1 krijgt u 26 x 10= 260 uur en voor werknemer 2 krijgt u 26 x 25= 650 uur ouderschapsverlof.

Vaderschapsverlof

Een vaak besproken, maar in Nederland een niet bestaand verlof is het “vaderschapsverlof”. In België bestaat dit verlof echter wel.

U hebt vast wel eens gehoord over de term vaderschapsverlof. In België is dit verlof inmiddels ingevoerd, maar in Nederland kennen we het vaderschapsverlof nog niet. Het vaderschapsverlof wil eigenlijk zeggen dat de vaders na de geboorte van hun kind een beroep kunnen doen op dit verlof zodat zij meer tijd door kunnen brengen met hun pasgeboren kind en de moeder. Dit recht hebben alle werknemers van de privésector en de contractuelen van de openbare sector in België. Het vaderschapsverlof bestaat hier uit standaard tien dagen, deze dagen moeten dan binnen vier weken na de geboorte worden opgenomen. Het voordeel is dat de dagen niet in één keer opgenomen hoeven te worden. Het kan voorkomen dat de moeder langer in het ziekenhuis moet liggen na een zware bevalling, dan heeft een vader langer recht op vaderschapsverlof.

Het vaderschapsverlof in Nederland

De man die (weer) vader wordt, heeft recht op 2 dagen betaald verlof. Dit wordt binnenkort uitgebreid met 3 dagen onbetaald verlof (bron). Hoewel het verlof dus niet betaald is, mag de werkgever het niet weigeren en kan de kersverse vader dus 5 dagen met verlof. Hiernaast kennen we het ouderschapsverlof. Hierbij mogen de ouders tijdelijk minder werken zodat ze meer aandacht kunnen besteden aan de opvoeding van de kinderen. De uren worden dan niet doorbetaald, maar dat kan per werkgever verschillen. De regels van ouderschapsverlof zijn in Nederland wettelijk vastgelegd. Iedere ouder moet de kans hebben om voldoende tijd door te brengen met de kinderen. Ouders zouden minimaal recht hebben op minstens drie maanden onbetaald verlof tot een kind acht jaar oud is.

Duur ouderschapsverlof

Vanaf 1 januari 2009 is het recht op ouderschapsverlof aangepast. Ouders hebben nu recht op 26 keer de wekelijkse arbeidsduur. In Nederland wordt er vaak gesproken over vaderschapsverlof, maar het is nog niet ingevoerd. Of dat gaat gebeuren is nog niet duidelijk, maar veel mensen zitten er wel op te wachten. Zij geven hierbij België aan als voorbeeld, omdat hier het vaderschapsverlof al jaren terug is ingevoerd. In veel andere landen wordt ook gesproken over vaderschapsverlof, maar Nederland is nog niet van de partij, wanneer dat gaat komen, is voor nu nog onduidelijk.

Het vaderschapsverlof in België

In België is het vaderschapsverlof al enige tijd ingevoerd. Vanaf 1 juli 2002 kan men hier al vaderschapsverlof opnemen. De vaders hebben in België recht op tien dagen vaderschapsverlof. Voor 2002 was dit slechts drie dagen. De vaders mogen nu dus zeven dagen extra vrij nemen om meer tijd door te brengen met het gezin en de pasgeboren baby. Hierdoor kan het gezin meer van deze mooie momenten genieten en ook kunnen ze hun partner helpen.

Hoe werkt het vaderschapsverlof?

Je krijgt in België totaal tien dagen vaderschapsverlof. Het grote voordeel hiervan is dat deze dagen niet in een keer opgenomen hoeven te worden. In totaal heb je vier weken de tijd om deze tien dagen vaderschapsverlof op te nemen, je kunt een keer twee dagen pakken, dan weer twee dagen etc. Hoe je de vrije dagen opneemt maakt niet uit, je kunt dus kijken hoe dat het voor jou het beste uitkomt. Het kan zijn dat de moeder in het ziekenhuis moet liggen wanneer de baby wordt geboren, dan heb je als vader recht op meer dagen vrij en dan is er dus sprake van een langer vaderschapsverlof.

Wanneer is vaderschapsverlof van toepassing?

Vaderschapsverlof kan opgenomen worden bij een geboorte door gehuwde en niet-gehuwde vaders die werken in de privésector of als contractueel personeelslid in overheidsdienst. Veel vaders maken hier gebruik van, ze vinden het fijn dat ze meer tijd bij de moeder en overige gezinsleden kunnen zijn. De taken kunnen verdeeld worden en de vader kan tijdens het vaderschapsverlof de partner helpen en zorgeloos genieten van de kraamtijd. Er wordt in België veel gebruik gemaakt van het vaderschapsverlof, vaak zijn de vaders de eerste dagen na de geboorte thuis zodat ze de visite mee op kunnen vangen en kunnen wennen aan de nieuwe gezinssituatie.

Zorgverlof

Zorgverlof kunt u als werknemer opnemen wanneer u een thuiswonend ziek kind, een ouder, pleegkind of partner moet verzorgen. Er is een verschil tussen kortdurend of langdurend zorgverlof.

Wanneer uw kind ernstig ziek is wilt u uiteraard niet doorgaan met werken, maar wilt u het liefst de hele dag bij uw kind zijn. Dit is deels mogelijk. U kunt namelijk zorgverlof aanvragen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen kortdurend zorgverlof of langdurig zorgverlof. Voor langdurig zorgverlof heeft de regering uitbreidingsplannen.

Kortdurend zorgverlof

U kunt als werknemer kortdurend zorgverlof opnemen als u een ouder, een thuiswonend ziek kind, pleegkind of partner moet verzorgen. Echter, de werknemer moet in dit geval wel de enige zijn die op dat moment de zieke kan verzorgen. Indien er andere opties voor zorg zijn kunt u geen kortdurend zorgverlof opnemen. Als er voor een ouder moet worden gezorgd, hoeft de ouder niet ingeschreven te staan op het adres van de werknemer. Een kind moet wel ingeschreven staan op het adres van de werknemer.

Er is maar één mogelijkheid voor de werkgever om kortdurend verlof te weigeren. Dit is als door het verlof de organisatie in ernstige problemen kan komen. De werkgever moet in dit geval wel met goede argumenten komen. Als het verlof eenmaal is begonnen mag de werkgever dit niet meer stop zetten. Uiteraard mag de werkgever dit wel doen bij misbruik. Om misbruik te voorkomen kan de werkgever bij terugkomst om een rekening van een doktersconsult vragen. Of uw werkgever kan vragen om een afspraakbevestiging voor medisch onderzoek.

Als werknemer kunt u maximaal tweemaal het aantal uren, die u in een week werkt, opnemen. Zo kunt u bij een werkweek van 30 uur, 60 uur kortdurend zorgverlof opnemen. In overleg met uw werkgever kunt u het verlof in zijn geheel of gedeeltelijk opnemen. Tijdens het verlof moet de werkgever 70% van het loon uitbetalen.

Langdurend zorgverlof

Als werknemer komt u in aanmerking voor langdurend zorgverlof wanneer u hulp biedt aan ouder, kind of partner die een levensbedreigende ziekte heeft. Een levensbedreigende ziekte is wanneer het leven van die persoon op korte termijn ernstig in gevaar is.

U kunt dit verlof schriftelijk aanvragen bij uw werkgever. Dit moet minstens twee weken voordat het verlof ingaat. De werkgever dient wel binnen één week te beslissen over dit verzoek. Een werkgever kan ook bij een langdurend zorgverlof vragen om een doktersverklaring. Dit zal de werkgever doen om misbruik te voorkomen.

Ook voor langdurend zorgverlof geldt dat de werknemer die alleen kan weigeren als door verlof de organisatie in ernstige problemen kan komen. Ook hier moet de werkgever wel met goede argumenten komen. Als het verlof al is ingegaan kan de werkgever dit niet meer stop zetten. Het verlof eindigt als de duur van het verlof is verstreken, de persoon voor wie het verlof is opgenomen overleden is of als de persoon voor wie het verlof is opgenomen niet langer levensbedreigend ziek is.

Er zijn echter wel consequenties verbonden aan het opnemen van langdurend zorgverlof. Zo kan het opnemen van langdurend zorgverlof gevolgen hebben voor de hoogte van de toeslagen die u als werknemer ontvangt van de belastingdienst. Zaken als kinderopvangtoeslag, huurtoeslag of zorgtoeslag is namelijk afhankelijk van de hoogte van het inkomen. Tijdens langdurend zorgverlof wordt u niet uitbetaald, uw inkomen zal dus lager zijn. U moet deze verandering altijd doorgeven aan de belastingdienst.

Zwangerschapsverlof

Wanneer u zwanger bent heeft u recht op zwangerschapsverlof. Ook na de bevalling heeft u nog recht op verlof. Hoeveel weken dit zijn en wat de regels omtrent de zwangerschapsverlof nou precies zijn kunt u hier vinden.

Een mens kan niet zeven dagen lang non-stop werken. Om als werknemer effectief te blijven, moeten er ook vakantiedagen en rustdagen zijn. Zo is er het weekend en spreekt u als werknemer uw vakantiedagen af met uw werkgever. Toch zijn er ook situaties waarvoor u speciaal verlof wilt aanvragen. Dit is ook het geval voor wanneer u zwanger bent. Wanneer u een uitkering ontvangt of in loondienst of als zelfstandige werkt heeft u recht op zwangerschapsverlof. U heeft recht op minstens 16 weken verlof. U kunt uw zwangerschapsverlof aanvragen bij uw werkgever of het UWV. Er wordt vaak gedacht dat verlof afgaat van uw vakantiedagen. Dit is echter niet het geval voor zwangerschapsverlof. U bouwt tijden uw zwangerschapsverlof vakantiedagen op. De werkgever mag namelijk niet vragen of u vakantiedagen wilt opnemen voor uw zwangerschapsverlof. Tevens kunt u niet ontslagen worden tijdens uw zwangerschap.

Duur zwangerschapsverlof

Er is een verschil tussen de duur van zwangerschapsverlof en bevallingsverlof. Zo heeft u vier tot zes weken recht op zwangerschapsverlof. Dit gaat in voor de dag na de uitgerekende bevallingsdatum en duurt tot en met de dag van de bevalling. Vervolgens heeft u recht op tien weken bevallingsverlof. Dit verlof gaat uiteraard in op de dag van de bevalling. Het zwangerschapsverlof moet samen met de bevallingsverlof minstens 16 weken zijn. Het is belangrijk om te weten dat u het verlof niet in delen maar in één keer moet opnemen. Het verlof duurt niet langer wanneer u bevalt van een tweeling of drieling.

Ziek tijdens de zwangerschap

Het kan voorkomen dat u ziek bent tijdens, voor of na uw zwangerschap of bevalling. Hiervoor is ook een uitkering. Welke uitkering u krijgt wordt bepaald door de situatie en het moment van ziek zijn. Zo zijn er de volgende situaties:

Werken als zelfstandige

Wanneer u als zelfstandige werkt, krijgt u alleen een financiële vergoeding als u daarvoor vrijwillig verzekerd bent. Met werken als zelfstandige wordt bedoeld dat u een zelfstandige bent met of zonder personeel (ZZP), meewerkende echtgenoot of partner bent of een beroepsbeoefenaar bent zoals freelancer, thuiswerker of artiest. U kunt een verzekering aanvragen bij het UWV.

U werkt in loondienst

Wanneer u als werknemer voor of na het verlof ziek wordt door uw zwangerschap of bevalling, dan vraagt de werkgever een ziektewetuitkering voor u aan. Indien u tijdens uw verlof ziek wordt door de zwangerschap, dan verandert er niets aan uw WAZO-uitkering. De Wet Arbeid en Zorg uitkering wordt door het UWV geregeld. De werkgever ontvangt van het UWV de uitkering en de werkgever betaalt tijdens het verlof het loon door. Er is echter één situatie waarin er wel wat aan uw WAZO-uitkering verandert. Dit is wanneer u had gekozen voor minder dan zes weken zwangerschapsverlof en u wordt ziek terwijl u wel al dat verlof had kunnen in laten gaan. In dit geval gaat de zwangerschapsuitkering eerder dan gepland van start.

Een uitkering

Wanneer u ziek wordt tijdens uw zwangerschap of bevalling en u heeft een uitkering, dan verschilt dit per uitkering of u in aanmerking komt voor een vergoeding. Hierbij kunt u denken aan een WW-uitkering, ziektewetuitkering of een loongerelateerde WGA uitkering.